ارتودنسی ثابت به جهت اینکه امکان جابه جایی دستگاه ارتودنسی پس از اعمال روی دندان وجود ندارد، به این نام معروف شده است. در روش ارتودنسی ثابت اجزایی بصورت نگین بر روی دندان‌ها برای اعمال نیرو برای حرکت دندان‌ها استفاده می‌شود که به آنها براکت می‌گویند. برای افرادی که تمایل به استفاده از روش درمانی و زیبایی ارتودنسی برای از بین بردن انحراف و نامتوازن بودن دندان‌ها دارند، داشتن اطلاعات کافی درباره اینکه ارتودنسی ثابت چیست؟ اهمیت زیادی دارد.طول درمان ارتودنسی ثابت دندان به طور متوسط دو سال بوده و وابسته به شرایط بیمار متغیر است. انواع ارتودنسی ثابت و به کارگیری ارتودنسی ثابت دو فک از جمله مواردی است که در هنگام انتخاب این روش درمانی مورد توجه افراد و متخصصین قرار می‌گیرد.
ارتودنسی ثابت دندان و ارتودنسی ثابت فک بالا و دوفک بیانگر توانایی این روش ارتودنسی برای رفع انحرافات دندان‌ها و نامتوازن بودن دو فک بالا و پایین می‌باشد. استفاده از روش‌ها و انواع ارتودنسی ثابت برای فک و دندان از جمله عمل‌های درمانی و زیبایی دندان است که از گذشته تا به امروز دستخوش تغییرات مناسبی بوده است.
ارتودنسی ثابت چیست؟
زمانی که صحبت از ارتودنسی ثابت می‌شود، هدف متخصصان کاملا متمرکز به استفاده از روش‌های درمانی و زیبایی ارتودنسی برای دندان و فک بدون دخالت و همکاری مستقیم بیمار است. روند درمان ارتودنسی ثابت به نوعی کند است و با توجه به تحقیقات انجام شده می‌توان بطور تقریبی ماهی یک میلیمتر حرکت و جا به جایی دندان‌ها را در این روش در نظر گرفت.
با توجه به شرایط بیمار ارتودنسی ثابت دندان گاهی با کشیدن بعضی دندان‌ها و ایجاد یک فضای مناسب برای حرکت و جابه جایی دیگر دندان‌ها همراه است. ماهی یک بار ویزیت برای بیماران در ارتودنسی ثابت در نظر گرفته شده است؛ که در این جلسات بعد از فعال کردن کش بین دندان‌ها، سیم‌ها و یا فنرها ممکن است مقداری درد در بیمار حس شود.
ارتودنسی ثابت بهتر است یا متحرک؟
وابسته به شرایط بیمار، متخصص ارتودنسی تشخیص می‌دهد که ارتودنسی ثابت بهتر است یا متحرک. اثربخشی و نتیجه پایانی ارتودنسی ثابت زودتر نمایان می‌شود در حالی که طول درمان ارتودنسی متحرک بیشتر خواهد بود.
آشنایی با انواع ارتودنسی ثابت
انواع ارتودنسی ثابت بطور مختصر در مطلب ارتودنسی ثابت چیست اشاره شد. انتخاب انواع ارتودنسی ثابت وابسته به نوع مشکل بیمار و با تشخیص مستقیم یک متخصص ارتودنسی صورت می‌گیرد.
ارتودنسی ثابت به سه نوع مختلف تقسیم می شود:
- ارتودنسی لینگوال
- ارتودنسی با براکت های فلزی
- ارتودنسی با براکت های سرامیکی
همچنین متد ارتودنسی ثابت وابسته به کاربردش برای نظم دهی دندان‌ها و شکل دهی ساختار فک بالا و دو فک می‌تواند به روش‌های زیر تقسیم شود:
1. ارتودنسی ثابت دندان
ارتودنسی ثابت دندان یک شیوه متداول زیبایی و درمانی برای رفع بی نظمی و بهم ریختگی دندان‌ها که در ظاهر افراد بسیار تاثیر داشته می‌باشد. با توجه به شرایط و فشردگی دندان‌های فرد بیمار ممکن است گاها ارتودنسی ثابت دندان با کشیدن یک یا چند دندان نیش و دیگر دندان‌ها برای ایجاد فضای مناسب جهت حرکت و جا به جایی دندان‌ها و قرار گیری در جای مناسب همراه است.
سن بیمار و شرایط دندان افراد در انتخاب ارتودنسی ثابت دندان تحت نظارت پزشک متخصص تاثیر دارد.
2. ارتودنسی ثابت دو فک
اگر شرایط بیمار به گونه‌ای باشد که ارتودنسی ثابت دو فک مد نظر متخصص ارتودنسی باشد، اوصول کار به این صورت است که ابتدا ارتودنسی ثابت فک بالا انجام می‌شود. علت اصلی این کار در ارتودنسی ثابت دو فک سهولت درمان فک پایین و امکان کار گذاشتن راحت براکت و بریس بر روی دندان‌های فک پایین بدون ضربه از بالا به پایین است.
3. ارتودنسی ثابت فک بالا
جلو بودن فک بالا از ناهنجاری‌های شایعی است که درمان از طریق ارتودنسی ثابت فک بالا را به دنبال دارد. در واقع زمانی که فک بالا جلوتر باشد و یا فک پایین عقب تر از حالت نرمال باشد دندان‌های عقبی بر روی هم قرار نگرفته و اصطلاحا اوربایت صورت می‌گیرد.
مهمترین عاملی که در ارتودنسی ثابت فک بالا باید مورد توجه قرار گیرد سن بیمار و شدت عارضه است. روش ارتودنسی ثابت فک بالا برای کودکان توصیه نشده و بیشتر از کاربرد هدگیر دندان و روش‌های ارتودنسی متحرک در سنین پایین برای فک بالا استفاده می‌شود.
ارتودنسی ثابت فک بالا در بزرگسالان و در مواقعی که عارضه موجود خفیف باشد کاربرد دارد. از براکت‌های ثابت و در مواقع لزوم کشیدن دندان برای این شیوه درمانی در این حالت استفاده می‌شود. اگر جلو و یا عقب ماندن فک بالا و شدت عارضه بیشتر باشد علاوه بر ارتودنسی ثابت فک بالا باید جراحی فک و صورت با تشخیص متخصص صورت گیرد.
یک نمونه عکس ارتودنسی ثابت
عکس ارتودنسی ثابت برای افرادی که تمایل دارند از شرایط ظاهری این روش ارتودنسی مطلع شوند بصورت زیر قابل مشاهده است.
مزایا و معایب ارتودنسی ثابت دندان
مزایا و معایب ارتودنسی ثابت دندان و فک را می‌توان در نکات زیر جمع بندی کرد.
مزایای ارتودنسی ثابت
- ارتودنسی ثابت علاوه بر صاف شدن دندان‌ها، ظاهر دندان‌ها را زیبا کرده و بهداشت دهان و دندان را تامین می‌کند.
- خطر ابتلا به بیماری‌های لثه در ارتودنسی ثابت کاهش می‌یابد.
- در روند درمان ارتودنسی ثابت نیازی به کمک و همراهی بیمار نیست.
- از دیگر مزایایی ارتودنسی ثابت اطمینان کامل از داشتن نتیجه مطلوب در انتهای دوره درمان به دلیل ثابت بودن براکتها روی دندان است. این مزیت در مقایسه با ارتودنسی متحرک و قرار ندادن مرتب براکت متحرک بر روی دندان‌هاست.
- با ارتودنسی ثابت دندان‌ها صد در صد در محل درست خود جای می‌‌گیرند و امکان بازگشت دندان‌ها به حالت اولیه کمتر است.
- ارتودنسی ثابت کمتر به دندان‌ها آسیب وارد می‌کند، زیرا دندان‌ها در جهت‌های کنترل شده حرکت می‌کنند.
- به دلیل کنترل حرکت دندان‌ها در روش ارتودنسی ثابت آسیب کمتری به ساختار دندان‌ها وارد می‌شود.
معایب ارتودنسی ثابت
- طول دوره درمان ارتودنسی ثابت طولانی بوده و در این دوره ممکن است در اثر عدم رعایت بهداشت بطور کامل، دندان‌ها تغییر رنگ داده و اثر براکتها بر روی دندان باقی بماند.
- مشکلات بوجود آمده در هنگام خوردن غذا و جویدن محتویات غذا در ابتدای شروع درمان ارتودنسی ثابت در افراد دیده می‌شود.
- سیم‌ها و براکت‌های ارتودنسی ثابت آسیب پذیر هستند و در هنگام خوردن مواد غذایی سفت ممکن است بشکنند.
- مشکلات در تکلم نیز در افرادی که ارتودنسی ثابت برای رفع مشکلات دندان‌ها استفاده می‌کنند دیده می‌شود.
- شکل و ظاهر ارتودنسی ثابت برای برخی از افراد خوشایند نمی‌باشد.
نکات مهم در ارتودنسی ثابت
چندین نکته مهم در ارتودنسی ثابت دندان، ارتودنسی ثابت دو فک و ارتودنسی ثابت فک بالا وجود داشته که بیشتر رعایت‌های پس از انجام انواع ارتودنسی ثابت را شامل می‌شود.
- پس از نصب براکت و ارتودنسی ثابت بر روی دندان و شروع دوره درمان حتما در موعد‌های مقرر برای ویزیت به دندانپزشک خود مراجعه کنید.
- پس از نصب سیم و براکت‌های ثابت در روی دندان چند روز ابتدایی برای خوردن غذا و صحبت کردن با مشکل رو به رو هستید که به مروز زمان عادت می‌کنید.
- چند روز ابتدایی نصب براکت از غذای نرم استفاده کنید. از خوردن مواد غذایی رنگی مانند سس، سبزی، نوشابه، چای، قهوه و غیره خودداری کنید.
- از جویدن آدامس و خوردن غذاهای سفت و چسبنده مانند ته دیگ و آدامس به دلیل احتمال شکستن و آسیب دیدن براکتها در دوره درمان ارتودنسی ثابت خودداری کنید.
- برای جلوگیری از تجمع و گیر کردن مواد غذایی در زیر براکتها و سیم‌ها از برس‌های مخصوص تمیز کردن ارتودنسی ثابت دندان‌ها برای جلوگیری از پوسیدگی و زرد شدن دندان‌ها استفاده کنید.
- هنگام انجام ورزش از قرار گرفتن در معرض ضربه و آسیب به صورت و دندان‌ها خودداری کنید. در صورت امکان از محافظ استفاده کنید.
- در صورت افتادن براکتها یا شل شدن ارتودنسی ثابت دندان، سریعاً به مطب مراجعه نمائید.